(Vakantie)weetje ‘carrelet’: drie vragen en antwoorden
1. Wat is een ‘carrelet’?
‘Carrelet’ betekent schol, maar de term ‘carrelet’ of ‘pêcherie’ wordt ook gebruikt voor een traditionele vissershut op palen direct aan de waterkant met een vierkant net en een katrol. In Frankrijk komt deze voor aan de Atlantische kust bij rivieren en riviermonden en vindt zijn oorsprong al voor de 17e eeuw. Aanvankelijk viste men lopend met een vierkant net. De vissershutten dateren van begin 19e eeuw.
De constructie van een ‘carrelet’ is vandaag de dag aan strikte voorwaarden gebonden. Het interieur mag met meer vrijheid worden ingericht. Er mag meubilair in staan, zoals een houten tafel en houten banken.
2. Hoe werkt het?
Met de katrol laat de visser het net in het water zakken en haalt het daarmee na verloop van tijd zo snel mogelijk weer op. Vangst wordt met een schepnet opgetild. Beschermde vissoorten, bijvoorbeeld zalm en steur, mogen niet worden gevangen. Vissen is alleen toegestaan voor privégebruik.
De ‘carrelet’ visserij is een sociale tijdsbesteding met familie, vrienden en buren: zij helpen bij de bouw, de vis wordt samen gegeten in de ‘carrelet’. Een goed glas ‘d’amitié’ zal daarbij niet snel ontbreken.
3. Van wie zijn de ‘carrelets’?
De meeste ‘carrelets’ blijven generaties lang familiebezit. Het lidmaatschap van de locale vissersvereniging is verplicht.
De bezitter van een ‘carrelet’ is geen eigenaar van de grond. ‘Carrelets’ staan in het openbaar domein. Voor het gebruik daarvan is een vergunning nodig. Als deze wordt verleend, gebeurt dat voor bepaalde tijd tegen betaling van een jaarlijkse retributie.
De gebieden waar de ‘carrelets’ staan worden door verschillende organisaties beheerd ten behoeve van de Franse staat. Zo is de Grand Port Maritime de Bordeaux de beheerder van de linkeroever van de riviermond van de Gironde.
Sinds 2020 zijn de ‘carrelets’ officieel erkend als onderdeel van de identiteit van het departement Gironde. Per 12 februari 2021 staat de ‘carrelet’ visserij op de lijst van immaterieel cultureel erfgoed van Frankrijk.
Helaas zijn de gevolgen van de opwarming van de aarde ook een bedreiging voor het voortbestaan van de ‘carrelets’. Een stijgende waterspiegel, het vaker voorkomen van stormen en overstromingen brengen de stabiliteit van de platforms in gevaar.
Bronnen:
- Association des Pêcheurs au Carrelet de l’Estuaire de la Gironde
- Fiche d’inventaire du patrimoine culturel immatériel, La pêche au carrelet sur l’arc atlantique, N° de la fiche 2020_67717_INV_PCI_FRANCE_00490
- SUDOEST, Gironde : la pêche au carrelet inscrite au patrimoine culturel immatériel, Gaëlle Richard, 16/04/2021
Op de afbeelding: ‘carrelet’ in de plaats met de fabelachtige naam Jau-Dignac et Loirac